Các Nghi Lễ Truyền Thống Trong Việc Xây Nhà Mới

Các Nghi Lễ Truyền Thống Trong Việc Xây Nhà Mới

Các cụ xưa cũng thường nhắc con cháu: “Tậu trâu – Lấy vợ – Làm nhà”. “Tậu trâu” có lẽ là tương đương với việc học hành để lo cho sự nghiệp. “Lấy vợ” là bước đầu xây dựng cho mình cái tổ ấm. “Làm nhà” chính là tổng hợp của 2 việc trên. Căn nhà là nơi con người ta được che chở suốt cả cuộc đời. Vì thế, mà đối với người xưa, công việc xây nhà luôn kèm theo các nghi lễ xây nhà đặc biệt quan trọng, phải được làm với một tấm lòng tha thiết và một kiến thức phong phú đa dạng.

Ý nghĩa của các nghi lễ khi bắt đầu xây nhà

Với người Việt,
xây nhà là một trong những việc trọng đại nhất của đời người, liên quan tới
sinh mệnh của những người sẽ sống trong ngôi nhà đó. Bởi vậy, dân gian rất chú
trọng tới các nghi thức, các bước làm lễ cúng xây nhà.

Ngoài việc
chọn hướng nhà sao cho hợp tuổi gia chủ, người ta còn chú y tới lễ động thổ,
lên tầng, cất nóc. Từ khi bắt tay vào làm nhà đên khi ngôi nhà được hoàn tất,
người Việt xưa phải tiến hành nhiều nghi lễ khác nhau.

Đọc thêm bài viết: Những Kiêng Kị Khi Xây Nhà

Lễ Bình Cơ

Đây là lễ
đầu tiên trong các lễ cúng xây nhà. Gia chủ đặt lễ vật trên miếng đất chọn làm
nhà rồi cúng. Sau lễ này, gia chủ mới đi mời thợ đến bàn việc làm nhà.

Lễ Phạt Mộc (Lễ khởi công)

Gia chủ làm
hai mâm cỗ, một để cúng Tổ tiên và Thổ thần, một để cúng Tổ sư thợ mộc. Cúng
xong, người thợ cả cầm rìu chặt ba nhát vào cây gỗ định làm cột cái để làm
phép. Sau đó, người thợ cả nhất thiết phải lên rui mực, tức là định kích thước
ngôi nhà vào một thanh tre gọi là rui mực hay sào nhà, thước tầm.

Lễ In Tảng (lễ định tàu)

Gia chủ làm
lễ này để tiến hành đổ nền nhà; sau đó, định vị trí đặt đá chân cột (đá tảng)

Lễ Lập Tục (lễ cất nóc, lễ thượng lương)

Đây là nghi
lễ được coi là quan trọng nhất, không thể bỏ qua trong các lễ cúng xây nhà.
Chọn được ngày tốt, gia chủ nhờ một người nào đó trong họ; vợ chồng song toàn,
lắm con nhiều cháu, làm ăn phát đạt, để đưa cái nóc lên gian chính giữa.

Trong khi
làm lễ, người ta buộc lên cái nóc đó hai cành lá thiên tuế, một vài vuông vải
đỏ hay vóc đại hồng có vẽ hình bát quái, quyển lịch hay sách chữ Nho.

Lễ An Thổ

Lễ này cúng
bái để Tổ tiên biết rằng nhà đã làm xong. Trong số lễ vật có gạo rang trộn với
nước để rắc vào bốn góc nhà.

Lễ Động Sàng

Làm lễ này
cúng báo gia tiên để dọn về nhà mới và được chuyển các đồ gia dụng vào trong
nhà.

Lễ Khánh Thành (lễ hoàn thành, lễ lạc thành, lễ cài sào)

Gia chủ làm
lễ cúng Gia tiên, rồi gác thước tầm lên hai đầu cột cái của gian chính giữa. Lễ
này có tổ chức ăn uống mời bà con họ hàng, khách gần tới dự. Những người được
mời thường đem tiền, câu đối, pháo đến chúc mừng gia chủ.

Đọc thêm bài viết: Văn Khấn Cáo Yết Gia Tiên Khi Nhập Trạch

Lễ Trả Công Thợ

Làm lễ này
do những người thợ tổ chức cúng tổ sư và để nhận tiền công.

Lễ An Cư

Gia chủ làm
lễ tạ ơn Tổ tiên, Thổ thần để báo cáo rằng chủ nhân đã làm ăn yên ổn trong nhà
mới.